Yaşlılık

Yaşlılık kesinlikle elden ayaktan düşme olarak algılanmamalı ve toplumdaki yaşlı insanların hayata katılımını sınırlandıran bu ayrımcılıktan vazgeçilmesi gerekmektedir. Günümüzde gelişen sağlık sistemleri ve ilerleyen tıp ve bilim sayesinde insanlar çok daha aktif olarak yaşlanabilmekte. Kronik hastalıkları olsa bile sağlıklı bir şekilde ileri yaşlara ulaşabilmektedir. Öngörülere göre 30-35 yıl sonra Dünya nüfusu 9.5 milyar olacak ve bunun 2 milyarını 60 yaş ve üzerindeki bireyler oluşturacaktır. Amerika’da 65 yaşında olan ve daha uzun yaşayan bireylerin oranı son 100 yılda üçe katlanmıştır. Bu veriler sağlıklı ve aktif yaşanan yılların sayısını artırmaya ilişkin yapılacak düzenlemeler ve müdahalelerin önemini artırmaktadır.

Aktif yaşlanma nedir?

Aktif Yaşlanma, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1990'lı yıllarda Dünyanın gündemine sokulmuş olan bir kavramdır. Aktif yaşlanma süreci yaşlıların günlük yaşamlarında sosyal, ekonomik, kültürel aktivitelere katılımlarını esas alır.

Aktif yaşlanmanın fiziksel ve psikolojik boyutları nedir?

Aktif yaşlanma sayesinde yaşlılar kendilerini toplumdan soyutlanmış bireyler olarak görmezler ve bu onların hem psikolojik hem de fiziksel durumlarını olumlu yönde etkiler. Yaşlı bireylerin toplumun sosyal, politik, ekonomik aktivitelerine katılabilmeleri onların yaşamlarının ileri dönemlerinde beklenmeyen ve erken ölümlerin önlenmesi, kronik hastalıkları olan bireylerin hastalıklarına bağlı engellilik durumu yaşamamaları ve bireylerin ileri yaşlarında da yaşamdan zevk alabilmeleri için oldukça önemlidir. Kişilerin bireysel olarak mutlu bireyler olabilmeleri için sağlıklı olmaları çok önemlidir. Sağlık, fiziksel açıdan olduğu kadar sosyal ve ruhsal açıdan da iyi hissetme hali olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla hayatın içerisinde aktif olarak rol almak yaşlı bireylerin hayata tutunması ve pek çok fiziksel sorunu aşmalarına yardımcı olması açısından da oldukça gereklidir.

Aktif yaşlanmanın mümkün olması için yaş alan kişiler ve diğerlerine düşen görevler nedir?

Aktif yaşlanmayı başarabilmek ve bunun devamlılığını sağlayabilmek için öncelikle yaşlı bireylerin dikkat etmesi gereken bazı yaklaşımlar gerekmektedir;

1) Sağlıklı ve dengeli beslenme

• Bir gün boyunca en az üç öğün yemek yenmeli, öğün atlanmamalıdır. Üç ana, üç de ara öğün yenilmesi önerilmektedir.

• Her öğünde dört ana besin grubu olan süt ve süt ürünleri, et- yumurta ve kuru baklagiller, sebze ve meyve, ekmek ve tahıl grubu besinler bir denge içinde tüketilmelidir.

• Taze sebze ve meyve tüketimi çok önemlidir. Dışarıdan alınacak vitamin ve mineral takviyeleri (vitamin hapları, vb) vücut için zararlı olabileceğinden mutlaka bir doktora danışılarak kullanılması önerilmektedir.

• Doymuş yağ içeren maddelerden uzak durmak gerekir. Margarinler, kuyruk yağı ve tereyağı doymuş yağları fazla miktarlarda içermektedir. Yaşlı bireylerde günlük alınan enerjinin en fazla %30'u yağlardan sağlanmalıdır.

• Su tüketiminin yeterli olmasına özen göstermek gerekir. Bol su ve sıvı tüketimi sağlık için çok önemlidir. Yaşlı bireyin günde iki litre sıvı tüketmesi önerilmektedir. Bu gereksinim için günde 8-10 bardak sıvı tüketilmesi önerilir.

• Posalı yiyeceklerin tüketilmesi de sağlık açısından önerilmektedir.

2) Fiziksel egzersiz; Yaşlılık döneminde bedensel etkinlik önemlidir. Bu etkinlikler temel olarak dayanıklılık ve kuvvet egzersizleri şeklinde olması önerilmektedir. Her iki başlıkta da programlar başlamadan önce mutlaka doktor kontrolünden geçilmeli, hareketlerin türü, miktarı, süresi ve sıklığı doktorun yönlendirmesine göre yapılmalıdır.

3) Sigara ve alkolden uzak durmak. Sigara içiliyorsa ileri yaş olsa bile bırakılması gerekir.

4) Yeterli ve dengeli uyumak çok önemli.

5) Boş zamanları çeşitli hobi ve aktivitelerle verimli geçirmek.

6) Ev içi kazalardan sakınılmalı. Bunun için ev içinde düzenlemeler yapılmalı. Yaşlı bireyler kazaya daha yatkın olabilir. Kolay düşüp, zedelenebilirler. Ev içi zemin kaygan olmamalı, tutunacak yerler olmalı. Ev içi yeterince aydınlık olmalı. Ev içinde sivri köşeli eşyalar olmamalı.

Yaşlı bireylerin yakınları ne yapmalı?

Yaşlı bireylerin yakınları yaşlı insanların aktif yaşamalarını sağlamak için onların hayatlarında gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Yaşlı insanların kronik hastalığı olanların gerekli kontrollerini zamanında yapmasını sağlamalılar. Kullanmaları gereken ilaçları kontrol etmeliler ve sağlıklı bir şekilde ilaca ulaşmalarını sağlamalılardır. Onların dış yaşamdan uzak kalmamaları için çeşitli aktiviteler düzenleyebilirler. Evlerine okumak için gazete, kitap, dergi gibi sosyal materyaller almalarını sağlayabilirler. Sosyal ortamlarda olmalarını sağlayabilirler. Onları dışlanmış, hayatlarının sonunda bireyler gibi görmemeliler. Ve öyle hissetmelerine neden olacak şekilde davranmamalılar. Bu nedenle kuşaklararası dayanışmaya önem verilmesi ve aile bağlarının güçlü tutulması da çok önem arz eder.